Identyfikatory kontroli dostępu – co wybrać dla swojej organizacji?

Wybór między kartą, telefonem, tagiem UHF czy kodem QR to decyzja, która wpływa na skuteczność kontroli dostępu, wygodę użytkowników i odporność systemu na nadużycia. Sprawdź, jakie identyfikatory kontroli dostępu masz do dyspozycji!

Karty – klasyka systemów KD

Karty to jeden z najpowszechniejszych sposobów identyfikacji w systemach kontroli dostępu. Ich podstawową funkcją jest identyfikacja użytkownika – po zbliżeniu do czytnika system weryfikuje, czy dana osoba ma odpowiednie uprawnienia do wejścia w konkretnym miejscu i czasie.

Karty często pełnią też funkcję identyfikatora wizualnego. Mogą zawierać:

• imię i nazwisko użytkownika,
• fotografię,
• logo firmy,
• oznaczenie działu czy poziomu uprawnień.

Ich trwałość, odporność na ścieranie czy zginanie oraz wysoki poziom zabezpieczeń technologicznych (chroniących m.in. przed kopiowaniem) sprawiają, że nadal są chętnie wybierane w różnych sektorach – od biur po zakłady przemysłowe. Warto również podkreślić, że dane zapisane na karcie są zaszyfrowane, co skutecznie ogranicza możliwość nieautoryzowanego dostępu lub odczytu.

W praktyce najczęściej wykorzystywane są karty zbliżeniowe, działające w oparciu o technologię RFID. Umożliwiają bezdotykowe odczytywanie danych dzięki wbudowanej antenie, co przekłada się na wygodę, szybkość i odporność na intensywne użytkowanie. Rzadsze są PCV, np. z kodami QR – stosowane np. jako identyfikatory tymczasowe dla gości.

Wśród aktualnych standardów szczególnie warte uwagi są MIFARE Plus® oraz MIFARE DESFire®. Pierwszy z nich to unowocześniona wersja znanego wcześniej MIFARE Classic®, umożliwiająca szyfrowanie danych w standardzie AES i obsługę wielu aplikacji w jednym nośniku, np. dostępu do budynku, drukarek i systemów płatności. DESFire® to jeszcze bardziej zaawansowany standard, wyposażony w:

• autoryzację,
• silne szyfrowanie (AES lub 3DES),
• rozdzielność aplikacji.

Sprawdza się tam, gdzie wymagana jest większa kontrola i ochrona danych, np. w systemach dla instytucji publicznych, administracji lub firm produkcyjnych. Standard MIFARE Classic® uznaje się dziś za przestarzały i niezalecany do nowych wdrożeń.

Choć karta kontroli dostępu najczęściej kojarzona jest z otwieraniem drzwi, jej możliwości są znacznie szersze. W wielu organizacjach blankiet działa również jako identyfikator służbowy, narzędzie do logowania do systemów IT, obsługi szafek, otwierania szlabanów na parkingach, rejestracji czasu pracy czy autoryzacji wydruku. Może służyć także do obsługi płatności wewnętrznych, np. w firmowej stołówce lub maszynach vendingowych.

Warto jednak pamiętać o ograniczeniach. Karta fizyczna może zostać zgubiona czy przekazana innej osobie. Dlatego wiele organizacji zaczyna dziś łączyć tradycyjne identyfikatory z innymi, elastycznymi i nowoczesnymi formami dostępu, o czym więcej w kolejnych częściach artykułu.

Identyfikatory mobilne – smartfon jako klucz 

Telefon, który nosimy przy sobie niemal przez cały czas, może pełnić dokładnie tę samą funkcję co klasyczna karta. Aby smartfon mógł działać jako identyfikator KD, wystarczy zainstalować dedykowaną aplikację powiązaną z systemem kontroli dostępu. Po jej aktywacji urządzenie komunikuje się z czytnikiem za pomocą jednej z dwóch technologii:

• Bluetooth Low Energy (BLE),
• NFC (Near Field Communication).

W przypadku BLE zasięg odczytu może wynosić nawet kilka metrów, co znacząco przewyższa możliwości tradycyjnych kart zbliżeniowych. NFC umożliwia z kolei bezpieczną komunikację z odległości do około 5 cm – podobnie jak w przypadku płatności zbliżeniowych.

Dzięki integracji z systemem KD smartfon staje się pełnoprawnym identyfikatorem użytkownika. Może służyć nie tylko do otwierania drzwi, ale też do:

• logowania w systemie RCP,
• otwierania bramek, szlabanów, wind,
• dostępu do sal konferencyjnych i stref magazynowych.

W przeciwieństwie do karty, telefonu nie da się tak łatwo przekazać komuś innemu. To ogranicza ryzyko nadużyć, które zdarzają się w tradycyjnych systemach – jak choćby „pożyczanie” identyfikatorów między pracownikami. Ma to duże znaczenie tam, gdzie liczy się dokładna ewidencja obecności i pewność, kto faktycznie przebywa na terenie obiektu. W razie ewakuacji czy incydentu bezpieczeństwa takie informacje są kluczowe.

Dodatkową zaletą telefonu jako identyfikatora są jego natywne zabezpieczenia, takie jak:

• blokada ekranu,
• odcisk palca,
• rozpoznawanie twarzy.

Nawet jeśli ktoś przejmie cudzy telefon, nie uzyska dostępu do systemu, jeśli nie pokona mechanizmów uwierzytelniania właściciela.

Kolejną korzyścią jest wygoda. Dla wielu użytkowników telefon to wręcz podstawowe narzędzie codziennej pracy, dlatego jego wykorzystanie jako identyfikatora pozwala ograniczyć koszty związane z wydawaniem duplikatów i obsługą zgubionych kart.

Dłuższy zasięg odczytu, jaki oferuje Bluetooth Low Energy, daje dodatkowe możliwości. Użytkownik nie musi zbliżać telefonu do czytnika, aby np. otworzyć bramę wjazdową, siedząc w samochodzie.

QR i jednorazowe kody dostępu

Nie każdy, kto wchodzi na teren organizacji, musi mieć stały identyfikator. W przypadku gości, serwisantów, kurierów czy pracowników zewnętrznych znacznie wygodniejszym i tańszym rozwiązaniem są tymczasowe kody dostępu, np. w postaci kodów QR wysyłanych wcześniej e-mailem czy drukowanych na kartach plastikowych, kartonikach biletowych czy nawet papierowej kartce.

Takie identyfikatory mają ograniczoną ważność – można je zaprogramować tak, aby działały tylko w określonym czasie i tylko w wybranych strefach. Po zakończeniu wizyty kod wygasa automatycznie, bez potrzeby fizycznego odbioru czy zwrotu karty.

Kody QR są również bardzo praktyczne przy:

• organizacji spotkań,
• obsłudze awizacji,
• wejściach poza standardowymi godzinami pracy.

Gość może samodzielnie zeskanować kod przy wejściu lub przejść przez recepcję, gdzie zostanie zweryfikowany. To proste, wygodne i w pełni rejestrowalne rozwiązanie, które pozwala zachować kontrolę nad ruchem osób trzecich oraz automatyzuje obsługę gości bez nadmiernej biurokracji.

Identyfikacja pojazdów – UHF i ANPR

W przypadku obiektów z kontrolowanym wjazdem, takich jak parkingi firmowe, strefy dostaw czy magazyny, równie ważna jak identyfikacja osób jest identyfikacja pojazdów. Do tego celu stosuje się:

• tagi UHF,
• systemy rozpoznawania numerów rejestracyjnych (ANPR).

Technologia UHF opiera się na tagach pasywnych (np. naklejanych na szybę pojazdu), które są odczytywane przez antenę przy wjeździe. To szybki, bezdotykowy sposób weryfikacji, który pozwala na automatyczne otwieranie szlabanów bez konieczności zatrzymywania się czy wyciągania karty.

Alternatywą jest czytnik tablic rejestracyjnych, czyli system ANPR (Automatic Number Plate Recognition). Dzięki kamerze i oprogramowaniu rozpoznającemu znaki możliwe jest automatyczne sprawdzenie numeru pojazdu i decyzja o wpuszczeniu go na teren. Taki czytnik numerów tablic rejestracyjnych doskonale sprawdza się w obiektach, gdzie priorytetem są wygoda kierowcy, szybkość i ograniczenie fizycznych nośników dostępu.

Zarówno UHF, jak i ANPR, można z łatwością powiązać z uprawnieniami:

• czasowymi,
• strefowymi,
• zdarzeniami specjalnymi (np. wjazd tylko po wcześniejszej awizacji).

Zwiększają wygodę użytkowników, a jednocześnie pozwalają zachować pełną kontrolę nad dostępem do infrastruktury.

Hybrydowe podejście – elastyczność systemu ma znaczenie 

Nie każda organizacja funkcjonuje według jednego scenariusza dostępu – inne potrzeby ma recepcja, inne strefa IT, a jeszcze inne hala produkcyjna czy serwerownia. Dlatego coraz częściej stosuje się hybrydowe podejście, łącząc różne metody identyfikacji w ramach jednego systemu.

Nowoczesna kontrola dostępu, jak UniKD lub impero 360 od Unicard Systems, pozwala obsługiwać równolegle karty, identyfikatory mobilne, kody QR, tagi UHF czy czytnik tablic rejestracyjnych do bramy. Dzięki temu można elastycznie dostosować poziom zabezpieczeń do wymagań konkretnego obszaru.

W strefach o podwyższonym poziomie bezpieczeństwa często stosuje się identyfikację dwuskładnikową, np. karta plus PIN, telefon plus odcisk palca. Taki model znacząco zwiększa poziom ochrony, utrudnia nieautoryzowany dostęp i wspiera zgodność z zasadą minimalnych uprawnień (least privilege).

Identyfikatory kontroli dostępu – kilka słów na koniec

Dobór odpowiednich identyfikatorów w praktyce decyduje o komforcie użytkowników, skuteczności egzekwowania polityk bezpieczeństwa i elastyczności całego rozwiązania. Nie chodzi tylko o to, co działa – ale jak działa w kontekście organizacji, jej struktury i zmieniających się potrzeb. Kluczem jest dopasowanie technologii do realnych scenariuszy, a nie odwrotnie.

Systemy Unicard Systems pozwalają łączyć różne metody identyfikacji w ramach jednej spójnej platformy. Pomożemy Ci wybrać i wdrożyć taki model, który nie tylko zabezpiecza dostęp, ale także porządkuje procesy, upraszcza codzienne operacje i przygotowuje Twoją organizację na dalszy rozwój.